Men die quicker, but women get sicker.

Dag van de Vrouwengezondheid 2024

25 mei is het de Nationale dag van de Vrouwengezondheid. Beter gezegd, het is de éérste Nationale dag van de Vrouwengezondheid. Dankzij het initiatief van de organisatie Voices for Women wordt op deze dag de gezondheidszorg voor vrouwen in de schijnwerpers gezet. Vanuit het hele land komen er ervaringsdeskundigen, journalisten, zorgprofessionals en hoogleraren samen op het evenement in Utrecht om hun kennis te delen met zoveel mogelijk medestanders. Zij hebben allemaal één gezamenlijk doel: de gezondheidszorg voor vrouwen verbeteren.

Care for Women wil hier op haar eigen manier een steentje aan bijdragen. Het was voor langere tijd al bekend dat de gezondheidszorg voor vrouwen een enorme achterstand heeft. Hoe komt dit, wat zijn de gevolgen en wat kunnen we hier aan doen? Laten we daar samen naar kijken.

Valkuilen in de Nederlandse gezondheidszorg

De Nederlandse gezondheidszorg wordt over het algemeen gezien als van hoge kwaliteit. Wereldwijd staat Nederland momenteel op de vierde plaats in de Health Care Index ranglijst (NUMBEO, 2024). 10 jaar geleden was dit nog de 34^ste plaats.

Helaas zitten er nog veel hiaten in ons zorgsysteem; zeker als het gaat om de zorg voor vrouwen. De reden hiervoor is dat de huidige gezondheidszorg gebaseerd is op het mannenlichaam. In andere woorden: symptomen, diagnoses, behandelingen en medicijnen zijn allemaal afgestemd op de verhoudingen, de samenstelling, de hormonen en de werking van het lichaam van een man. Door het gebrek aan kennis hierover bij een vrouwenlichaam, worden mannen en vrouwen vaak hetzelfde behandeld. En dat terwijl er vanuit het fysieke aspect erg grote verschillen zijn tussen een mannen- en een vrouwenlichaam.

Het verschil tussen de seksen

Wat feitelijke verschillen tussen mannen en vrouwen op een rijtje:

• Vrouwen zijn gemiddeld 20 tot 25% lichter dan mannen.
• Vrouwen zijn gemiddeld 10 tot 12 cm korter dan mannen.
• Vrouwen hebben gemiddeld 10% meer vetweefsel dan mannen.
• Vrouwen hebben gemiddeld 10% minder spierweefsel dan mannen.

De bovenstaande feiten zijn vooral gefocust op de anatomie van mannen en vrouwen. Echter zijn er nog veel belangrijkere verschillen als we wat meer inzoomen, zoals hormonen, celbiologie en genregulatie. Ook hierin zitten flinke verschillen tussen mannen en vrouwen.

We kunnen dus stellen dat er grote fysieke verschillen zijn tussen de twee seksen*.  Als behandelingen enkel gebaseerd zijn op de biologische kenmerken van een man, sluit dit niet aan bij wat een vrouw nodig heeft. Toch gebeurt dit regelmatig. Dit geeft vervelende en ook onnodige gevolgen voor vrouwen die zorg nodig hebben.

*Sekse verwijst naar de lichamelijke en biologische kenmerken die een mens vrouwelijk of mannelijk maken. Het gaat hierbij om genen, hormonen en geslachtskenmerken.

Wat zien we in de praktijk?

• Bij vrouwen wordt met regelmaat geen of een onjuiste diagnose gesteld. De symptomen die vrouwen bij een bepaald ziektebeeld vertonen, komen niet altijd overeen met de symptomen van een man. De klachten die vrouwen hebben, worden dan niet geassocieerd met het juiste ziektebeeld, aangezien ze niet herkend worden.
• Doseringen van medicatie zijn niet altijd goed afgesteld op het vrouwelijk lichaam. Aangezien vrouwen gemiddeld een andere lichaamssamenstelling* hebben dan mannen, maar wel een gelijke dosering krijgen, leidt dit soms tot nare bijwerkingen. In het ergste geval kunnen de medicijnen zelfs contraproductief werken.
• Ook hormonen hebben een invloed op bepaalde medicijnen. Neem antipsychotica als voorbeeld. Een van de vrouwelijke geslachtshormonen, oestrogeen, vergroot de dopaminegevoeligheid van het brein. Hierdoor wordt een antipsychotica bij vrouwen soms onbewust overgedoseerd, wat een hoger risico op bijwerkingen geeft.
• Veel mensen herkennen een hartinfarct aan de bekende symptomen zoals pijn op de borst, uitstralingspijn naar kaken en armen (vooral de linkerarm) en misselijkheid. Hoewel dit een paar van de veelvoorkomende symptomen zijn, wordt hierbij over een belangrijk punt heen gekeken. Ook deze symptomen zijn gebaseerd op het mannenlichaam. Vrouwen hebben echter regelmatig andere klachten. Hierdoor wordt 30% van de hartinfarcten bij vrouwen niet herkent.

*Onder lichaamssamenstelling verstaan we de verhouding tussen vetvrije massa (botten, organen, vocht en spieren) en vetmassa ten opzichte van het totale lichaamsgewicht.

Hoe nu verder?

De eerste stap richting verbetering is het creëren van erkenning. Daarom zijn we zo blij dat er eindelijk meer aandacht komt voor de gezondheidszorg voor vrouwen. Ondanks dat het niet een probleem is wat van de ene op de andere dag opgelost kan worden, hopen we wel stappen in de goede richting te maken.

We sluiten af met een advies voor alle vrouwen die zorg nodig hebben. Deze tips geven houvast voor wat jullie zelf kunnen doen om serieus genomen te worden op het moment dat jullie klachten ervaren.

• Wees niet bang om voor jezelf op te komen
  De klachten die je ervaart horen serieus genomen te worden door een dokter, ook als ze niet gelijk herkent worden. Je hebt altijd het recht om een second opinion aan te vragen als je niet overtuigd bent dat er een goede diagnose gesteld is of het gevoel hebt dat er niet goed naar je geluisterd wordt.
• Laat je niet zomaar wegsturen
  Er is een reden waarom je naar een arts gaat. Als ze niet direct een bepaald ziektebeeld herkennen, betekent dit niet gelijk dat er niks aan de hand is. Laat je niet zomaar wegsturen om het nog even aan te kijken als je echt het gevoel hebt dat er iets mis is. Ondanks dat artsen ontzettend veel weten over de gezondheidszorg en het menselijk lichaam; jij blijft degene die jouw lichaam het beste kent.
• Spreek je twijfels uit
  Je moet altijd de kans krijgen om het te bespreken als je ergens niet zeker van bent. Durf de vragen te stellen en ook door te vragen als je geen duidelijk antwoord krijgt.
• Check of een dosering passend is
  Als er medicatie voorgeschreven wordt, stel dan de vraag of er rekening is gehouden met jouw lichaam en lichaamssamenstelling. Zo kan je misschien voorkomen dat er eventuele bijwerkingen op gaan treden en zal je waarschijnlijk ook met een geruster gevoel de voorgeschreven medicijnen kunnen gebruiken.

Ondanks dat we niet alle huidige problemen uit de gezondheidszorg op kunnen lossen, kunnen we wel opkomen voor onszelf en elkaar.

“Men die quicker, but women get sicker”
Tijd om deze stelling te gaan veranderen.