“Vanwege endometriose was haar baarmoeder jaren geleden al verwijderd, waardoor haar kinderwens abrupt ten einde kwam.”
Endometriose is een onderschat probleem bij vrouwen met pijnlijke, heftige menstruaties elke maand. Vaak krijgen deze vrouwen de diagnose laat en lopen daardoor jaren met onbegrepen klachten rond. Het is niet normaal om te blijven rondlopen met deze klachten. Zoveel pijn en bloedverlies tijdens de cyclus geeft aan dat er iets niet in orde is. Als Care for Women specialiste begrijp ik hoe ontmoedigend het kan zijn om met deze symptomen te leven. Maar onthoud dat je er niet alleen voor staat en dat er stappen zijn die je kunt nemen om hulp te krijgen. Het begint allemaal met het erkennen van je klachten en het zoeken naar de juiste zorg.
Karin kwam een paar jaar geleden bij mij op consult, toen 48 jaar oud. Vanwege endometriose was haar baarmoeder jaren daarvoor verwijderd, waardoor haar kinderwens abrupt ten einde kwam. Ze had de anticonceptiepil gekregen om geen eisprong te krijgen. Eigenlijk wilde ze niet langer de anticonceptiepil gebruiken, maar ze durfde niet te stoppen vanwege de angst voor pijnklachten door de endometriose. Door een goede uitleg en adviezen over voeding kreeg ze er toch vertrouwen in. Met behulp van plantaardige hormonen is ze geleidelijk gestopt met de pil en merkte ze dat ze zich beter ging voelen. Ze ervaarde nog wel een cyclus, maar dankzij de stabiliteit in haar hormonen ging het nu goed.
Na enige tijd kwam ze weer bij mij terug op consult; ze had erg veel last van opvliegers en nachtzweten, stemmingsklachten en sliep slecht. Ze had inmiddels geen cyclus meer. Ik stelde voor te starten met bio-identieke hormonen, maar daar schrok ze van vanwege haar nog steeds aanwezige angst voor de endometriose. Toch zijn we met de behandeling gestart en haar klachten verdwenen. Uiteindelijk voelde ze zich beter dan ooit tevoren en was ze blij dat ze de stap had gezet om zo geholpen te worden.
Maart is wereldwijd de Endometriose Awareness Maand. Ook vanuit Care for Women willen wij graag aandacht besteden aan vrouwen met klachten rondom menstruatie. Het komt namelijk veel vaker voor dan men over het algemeen denkt. Mogelijk heeft zelfs 1 op de 10 vrouwen in mindere of meerdere mate last van endometriose.
Dat bepaalde klachten bij de cyclus horen, is waar. Maar extreme klachten die ervoor zorgen dat je niet kunt functioneren, niet kunt werken of niet kunt sporten, kloppen niet. Wanneer pijnstillers onvoldoende effect hebben en je ziek in bed ligt, is dat niet normaal en vaak is het ook niet nodig. Het is een feit dat hormonen een grote rol spelen in jouw lichaam. Als deze hormonen uit balans zijn door de menstruatie, endometriose, een zwangerschap of de overgang, kan dat leiden tot vervelende klachten.
Herken je dit? Het begrijpen wat er elke keer in je lichaam gebeurt, weten welke invloed je zelf kunt hebben op het verminderen van je klachten, of simpelweg ervaren dat iemand je klachten serieus neemt door samen met jou naar een oplossing te zoeken, kan een belangrijke eerste stap zijn!
Endometriumweefsel – het weefsel aan de binnenzijde van de baarmoeder, ook bekend als baarmoederslijmvlies – heeft zich bij vrouwen met endometriose buiten de baarmoeder genesteld en reageert op dezelfde manier op hormonen. Onder invloed van hormonen groeien de endometriosehaarden ook buiten de baarmoeder, en deze gaan aan het einde van de cyclus ook bloeden.
Ons lichaam kent 3 geslachtshormonen: oestrogeen, progesteron en testosteron. Deze 3 geslachtshormonen vormen een balans met elkaar, vooral het oestrogeen met het progesteron. Oestrogeendominantie, wat vaak voor komt bij endometriose, kan endometriose verergeren. Dit betekent dat er in verhouding te veel oestrogenen zijn in vergelijking met het progesteron. Deze bloedingen – buiten de baarmoeder – kunnen ontstekingen, littekenvorming en verklevingen van organen in de buik veroorzaken, zoals de darmen en de blaas.
Dit veroorzaakt heftige pijnklachten in de buik en rug, onregelmatige menstruaties, pijn bij ontlasting, pijn bij het plassen, pijn tijdens het vrijen, vermoeidheid en verminderde (on-)vruchtbaarheid. Daarnaast kunnen bijvoorbeeld ook stemmingsklachten, een opgeblazen gevoel en PMS-klachten aanwezig zijn.
De oorzaak van endometriose is nog niet volledig duidelijk. Bij vrouwen met deze aandoening wordt vaak een verstoorde werking van het immuunsysteem waargenomen. Ongeveer 70% van de immuunactiviteit vindt plaats bij onze grootste barrière, de darm. De darm, zowel de dikke als de dunne, vormt de scheidingslijn tussen de binnen- en buitenkant van ons lichaam met een enorm oppervlak.
Niet alleen moeten de darmen vijanden, zoals ongewenste bacteriën, virussen en schimmels buiten houden, ze zijn ook verantwoordelijk voor het doorlaten van voedingsstoffen. Echter, bepaalde voedingsmiddelen, zoals gluten, kunnen de doorlaatbaarheid van de darmen vergroten. Dit resulteert in een overmatige doorstroom van stoffen, wat kan leiden tot een overactief immuunsysteem. Dit kan vervolgens leiden in een stofwisselingstoestand gekenmerkt door een overproductie van reactieve zuurstofsoorten (ROS – reactive oxygen species), veroorzaakt door een overschot aan vrije radicalen of een tekort aan antioxidanten in de cel.
Onderzoek wijst uit dat er bij vrouwen met endometriose een verstoorde balans is tussen de productie van deze overactieve reactiestoffen en de antioxidanten die dit evenwicht moeten bewaren.
Hoe weet je nu of je endometriose hebt? Het bijhouden van je klachten via een maandkalender biedt een eerste indicatie. Een gynaecoloog kan vervolgens een inwendig onderzoek uitvoeren met behulp van echo’s, een MRI-scan uitvoeren of een kijkoperatie doen waarbij weefsel wordt weggenomen om de diagnose te bevestigen.
In de behandeling van endometriose horen we vaak dat het dan na de overgang wel over zal zijn. Helaas is dit een van de mythes over endometriose. Net zoals zwanger worden geen invloed heeft, heeft de overgang hier ook geen invloed op. Ik spreek regelmatig met vrouwen die de overgang al hebben doorgemaakt en nog steeds klachten ervaren. Voor deze vrouwen is het vaak lastig om goed begrepen te worden. Dit komt doordat er nog steeds gedacht wordt dat endometriose alleen tijdens je vruchtbare levensjaren voorkomt. Hierdoor wordt het verband bij deze vrouwen niet snel gelegd.
Wat betreft een oplossing, die lijkt helaas niet eenvoudig te vinden. Ook hier geldt dat er geen universeel behandelplan voor endometriose bestaat. Ook hier geldt dat er voor endometriose niet één behandelplan te maken is. Het is belangrijk om te kijken wat in jouw specifieke situatie op dat moment het beste past en effectief is.
Ervaar jij heftige klachten tijdens je cyclus? Heb je het vermoeden dat je endometriose hebt? Samen met een Care for Women specialiste kun je onderzoeken waar jouw klachten vandaan komen en kan er worden gekeken naar een geschikte behandelmethode voor jou.
Geschreven door Machteld Kaempfer
Care for Women Specialiste in Apeldoorn, Deventer en Epe
